Onderwijs voorbij de meritocratie: Tegendraadse beschouwingen over prestaties in het onderwijs

Authors

Robert van Putten (ed)
Christelijke Hogeschool Ede
https://orcid.org/0000-0002-5973-8945
Theo van der Zee (ed)
Radboud Universiteit, Nijmegen
https://orcid.org/0000-0002-3748-0912

Keywords:

Onderwijs, Meritocratie, Prestatiedruk, Gelijke kansen, Brede ontwikkeling, Transformatie

Synopsis

Prestaties, prestaties, prestaties. Het onderwijs lijdt aan prestatiepijn die alsmaar heviger wordt. Kunnen leerlingen, docenten en scholen de oplopende prestatieverplichtingen wel nakomen? Als we met nog meer inspanning voor betere prestaties nauwelijks verder komen, waarmee dan wel?

Onderwijs voorbij de meritocratie kijkt voor het vraagstuk van prestaties naar het onderliggende meritocratisch ideaal van de eigen verdiensten en stelt dat ter discussie. Het meritocratisch ideaal is weliswaar aantrekkelijk, maar in de huidige samenleving en in het huidige onderwijs is dat ideaal tiranniek geworden. De meritocratie holt de solidariteit uit en ondermijnt de menselijke waardigheid.

Aan de orde zijn vragen als: hoe heeft het meritocratisch ideaal zijn weg gevonden in het onderwijs? Wat is de betekenis ervan voor het werken aan gelijke kansen en waardoor schiet dit haar doel voorbij? Hoe kunnen scholen onderwijs en gelijke kansen realiseren voorbij de meritocratie? Wat zijn bruikbare en relevante alter natieven voor het eenzijdig streven naar eigen verdiensten? Wat hebben onderwijsbestuurders, schoolleiders, docenten en andere betrokkenen daarvoor te doen?

Onderwijs voorbij de meritocratie bevat elf academische bijdragen en zes praktijkbijdragen die de verbeelding over goed onderwijs uitdagen en verrijken. De auteurs laten zich daarbij voeden door bronnen uit fi losofi e, pedagogiek en theologie.

De bundel is voor moedige mensen in het onderwijs, de samenleving en de politiek.

 

Chapters

Author Biographies

Robert van Putten, Christelijke Hogeschool Ede

Robert van Putten is lector Bezieling & Professionaliteit aan de Christelijke Hogeschool Ede. In zijn werk staat reflectie op professionele praktijken vanuit religie, filosofie en kunst centraal. In het bijzonder houdt hij zich bezig met thema’s als maakbaarheid, rust en tijd. Over de prestatiemaatschappij publiceerde hij eerder De jacht naar rust: Het tegoed van het christendom (2021).

Theo van der Zee, Radboud Universiteit, Nijmegen

Theo van der Zee is bijzonder hoogleraar Onderwijs vanuit ethisch en religieus perspectief aan de Radboud Universiteit te Nijmegen en adviseur van Verus te Woerden. Hij houdt zich bezig met thema’s als goed onderwijs, kwaliteitscultuur, leiderschap, praktische verstandigheid en zingeving, en schreef onder andere Leidinggeven aan wat komt. Een contemplatieve benadering van leiderschap (2019).

Berend Kamphuis, Verus

Berend Kamphuis is neerlandicus en socioloog. Hij is werkzaam geweest als leidinggevende en bestuurder in het HBO, het MBO en het VO. Hij was lid van de Onderwijsraad, en was vanaf 2019 bestuurder van Verus, Vereniging voor katholiek en christelijk onderwijs.

Gert Biesta, [1] University of Edinburgh, Scotland, UK; [2] Maynooth University, Ireland, UK

Gert Biesta is hoogleraar Public Education aan het Centre for Public Education and Pedagogy van de Maynooth University in Ierland, en hoogleraar Educational Theory and Pedagogy aan de Moray House School of Education and Sport van de University of Edinburgh in Schotland. Hij is sinds 2023 kroonlid van de Onderwijsraad. Hij publiceert over de theorie en het beleid van onderwijs en opvoeding en de filosofie van sociaalwetenschappelijk en onderwijspedagogisch onderzoek.

Eddie Denessen, Radboud Universiteit, Nijmegen

Eddie Denessen is hoogleraar Onderwijs en sociale ongelijkheid aan de Radboud Universiteit. Hij doet onderzoek naar kansenongelijkheid in het onderwijs, leraarverwachtingen, en selectie en differentiatie. In 2021 heeft hij als tijdelijk lid van de Onderwijsraad meegeschreven aan het Onderwijsraadadvies Later selecteren, beter differentiëren en in 2024 sprak hij zijn oratie uit Onderwijs en sociale ongelijkheid.

Erik Borgman, Universiteit Tilburg

Erik Borgman is lekendominicaan en emeritus-hoogleraar Publieke Theologie aan Tilburg University. Hij houdt zich met name bezig met het de maatschappelijke betekenis van religie, geloof en christelijke traditie. Hij werkt aan een systematische theologie in drie delen onder de titel Alle dingen nieuw, waarvan het eerste deel in 2020 verscheen. Zijn meest recente boek is Meer dan het leven: Tegen moedeloosheid (2025).

Bram de Muynck, Theologische Universiteit Apeldoorn

Bram de Muynck is hoogleraar pedagogiek aan de Theologische Universiteit Apeldoorn en aan NLA University College Bergen/Oslo, Noorwegen. Ook is hij lector Persoonsvorming bij Driestar Hogeschool Gouda. Zijn onderzoek betreft de verhouding van theologie en pedagogiek en de rol van spiritualiteit en religieuze overtuigingen in educatieve praktijken.

Doret de Ruyter, Universiteit voor Humanistiek

Doret de Ruyter is sinds juni 2018 hoogleraar Filosofie van Onderwijs aan de Universiteit voor Humanistiek. Daarvoor bekleedde ze 15 jaar lang een soortgelijke leerstoel aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Ze is assistent-redacteur van Theory and Research in Education en lid van de redactieraad van Journal of Philosophy of Education. Haar onderzoeksinteresses liggen op het gebied van menselijke bloei, idealen in onderwijs, moreel en burgerschapsonderwijs en beroepsethiek.

Gerdien Bertram-Troost, Vrije Universiteit Amsterdam

Gerdien Bertram-Troost is hoogleraar Onderwijs in levensbeschouwelijk en pedagogisch perspectief aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Zij houdt zich bezig met thema’s als zingeving, levensbeschouwelijke diversiteit, burgerschap en goed onderwijs, en schreef onder andere Menswording in een laag-vertrouwensamenleving. Kansen en uitdagingen voor Onderwijs (2022).

Roel Kuiper, Theologische Universiteit Utrecht

Roel Kuiper is filosoof. Hij is hoogleraar Onderwijs en Identiteit aan de Theologische Universiteit Utrecht. Hij schreef verschillende boeken en artikelen over christelijk onderwijs op school, curriculumontwikkeling en onderwijsbeleid in Nederland.

Cover image

Published

April 2, 2025

Series

Details about the available publication format: PDF

PDF

ISBN-13 (15)

9789465150581

Details about the available publication format: PDF

PDF

ISBN-13 (15)

9789465150581

Details about the available publication format: PDF

PDF

ISBN-13 (15)

9789465150581

Details about the available publication format: PDF

PDF

ISBN-13 (15)

9789465150581

Details about the available publication format: PDF

PDF

ISBN-13 (15)

9789465150581

Details about the available publication format: PDF

PDF

ISBN-13 (15)

9789465150581

Details about the available publication format: PDF

PDF

ISBN-13 (15)

9789465150581

Details about the available publication format: PDF

PDF

ISBN-13 (15)

9789465150581

Details about the available publication format: PDF

PDF

ISBN-13 (15)

9789465150581

Details about the available publication format: PDF

PDF

ISBN-13 (15)

9789465150581

Details about the available publication format: PDF

PDF

ISBN-13 (15)

9789465150581

Details about the available publication format: PDF

PDF

ISBN-13 (15)

9789465150581